Chuỗi giá trị ngành dệt may bị đứt gãy do nguồn vải nguyên liệu phụ thuộc vào nhập khẩu. Nhiều doanh nghiệp dệt may đang từng bước khắc phục điểm yếu này.
Còn CPTPP dành ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu toàn bộ 3 công đoạn kéo sợi, dệt nhuộm, và may hoàn thiện được thực hiện trong nội khối CPTPP với tỷ lệ nội khối đạt trên 90% thành phần sản phẩm theo trọng lượng. 3 nhóm hàng may mặc được áp dụng quy tắc xuất xứ 1 công đoạn cắt và may gồm: vali – túi xách, áo ngực phụ nữ, quần áo trẻ em bằng sợi tổng hợp, ngoài ra áp dụng với sản phẩm sử dụng nguyên liệu thuộc nhóm danh mục nguồn cung thiếu hụt.
Các FTA được nhận xét sẽ thúc đẩy ngành dệt may phát triển theo chiều sâu, với nhiều công đoạn được thực hiện trong nước. Trên thực tế, những doanh nghiệp đầu ngành từ lâu đã có chiến lược đường dài chuẩn bị cho các bước hội nhập này. Ông Nguyễn Văn Thời, Chủ tịch Công ty cổ phần Đầu tư và thương mại TNG cho biết, hiện gần 100% nguồn nguyên liệu của TNG có xuất xứ trong nước, chẳng hạn vải do Trường Thành, Formosa (nhà máy dệt Long An) sản xuất, bông và một số nguyên phụ liệu trực tiếp TNG đầu tư sản xuất, ngoài ra một lượng nguyên liệu khác nhập khẩu từ Hàn Quốc…
TNG cũng mạnh dạn đầu tư cho chuỗi sản xuất phụ trợ để chủ động kiểm soát chất lượng, thời gian giao hàng… Chuỗi phụ trợ của TNG hiện bao gồm 7 ngành hàng gồm dây chuyền bông, thêu, trần, thùng carton, túi PE, in, giặt. Ngoài dây chuyền bông đang hoạt động, một nhà máy bông có công suất gấp đôi hiện nay, vào loại lớn nhất miền Bắc, dự kiến sẽ đi vào hoạt động bắt đầu từ Quý 4 năm 2019.
Ngoài ưu đãi về thuế, các FTA được nhìn nhận sẽ đem lại cơ hội vàng cho các doanh nghiệp dệt may Việt Nam đa dạng hóa thị trường và tái cấu trúc khách hàng. Chẳng hạn, với CPTPP, Việt Nam có cơ hội tiếp cận các thị trường mà trước đó chưa có hiệp định thương mại song phương với Việt Nam như Canada, Mexico, Peru với kì vọng có thể tăng thị phần xuất khẩu vào các nước CPTPP lên khoảng 15% từ chưa đầy 10% hiện nay.
Trong 6 tháng đầu năm, ngoài các khách hàng truyền thống như Haddad, Comtextile, The Children’s Palace, Decathlon, các doanh nghiệp dệt may như TNG thường xuyên đón các đối tác nước ngoài đến trao đổi, đề xuất hợp tác, trong đó có nhiều tập đoàn đến từ các thị trường mới như Nga, Hàn Quốc. Theo đánh giá của ông Thời, đây là tín hiệu rất tốt vì muốn phát triển bền vững, doanh nghiệp buộc phải đa dạng hóa khách hàng.
Theo nhận xét của đại diện Tập đoàn Delcathon, một trong những nhà nhập khẩu dệt may lớn nhất thế giới, tập đoàn chọn đối tác chính dựa trên nhiều tiêu chí. Thứ nhất là doanh nghiệp có phát triển bền vững hay không, với bộ tiêu chí đánh giá liên quan đến các yếu tố như công nhân, môi trường. Thứ hai là khả năng cung ứng dịch vụ, chẳng hạn khả năng giao và thực hiện đơn hàng đúng hạn, năng lực phản ứng kịp thời khi nhà nhập khẩu có những yêu cầu phát sinh. Thứ ba là chất lượng sản phẩm và cuối cùng mới là yếu tố giá cả.
Đề cập đến nguồn nguyên liệu cho ngành dệt may, một phân tích của CTCK FPTS mới đây cho biết, nguồn cung sợi tổng hợp polyester ở Việt Nam phụ thuộc lớn vào nhập khẩu. Việt Nam
hiện chỉ có 4 doanh nghiệp sản xuất sợi polyester là Sợi Thế Kỷ và 3 doanh nghiệp FDI khác. Đặc biệt, nhu cầu sử dụng sợi tái chế tiếp tục tăng do xu hướng sử dụng các sản phẩm có tính chất bảo vệ môi trường gia tăng.
Nhiều thương hiệu lớn trong ngành may mặc như H&M, NIKE, Decathlon đã cam kết sự dụng sợi tái chế ít nhất 25% và số lượng thương hiệu cam kết sử dụng sợi tái chế đang không ngừng tăng lên. Bởi vậy, những doanh nghiệp đầu tư cho sản xuất sợi, đặc biệt đang tính đến chuyện mở nhà máy sản xuất sợi hoặc đầu tư cho nguyên phụ liệu ngành dệt may rất nên chú ý đến xu hướng này.
Theo ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, các FTA đang khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam có thực lực đầu tư cho chuỗi nguyên phụ liệu, bên cạnh đó là ưu tiên cho quản trị hệ thống minh bạch, nhằm đáp ứng yêu cầu khắt khe của khách hàng là các tập đoàn lớn trên thế giới.
Mới đây, lãnh đạo Công ty cổ phần Dệt may Sông Hồng chia sẻ, doanh nghiệp đang ấp ủ kế hoạch đầu tư vào lĩnh vực dệt nhuộm.
Ông Nguyễn Văn Thời cũng cho rằng, với ngành dệt may, sản xuất xanh và phát triển bền vững chắc chắn sẽ trở thành nhu cầu tự thân của các doanh nghiệp.
